Programma 2 Economie en Werkgelegenheid

Circulaire Economie (CE) en Energietransitie zijn binnen de gemeente twee van de drie pijlers van het programma Duurzaamheid, Energie en Klimaat (DEK). Voor de bevordering van deze circulaire economie en de versnelling van de energietransitie is samenwerking tussen industriële bedrijven, andere overheden en netwerkbedrijven belangrijk. We geven uitvoering aan het Europees project GRITH (Green Renewable Industry Transition Hotspots). Met GRITH richten we ons op de verduurzaming van de energievoorziening van bedrijven en bedrijventerreinen. Dit doen we in samenhang met het ORTESE project (Ontwerpen en Realiseren van een Toekomstbestendig Energiesysteem in Emmen). Met ORTESE kijken we samen met de provincie Drenthe, ministerie Klimaat en Groene Groei en Enexis hoe we slimmer en efficiënter met het energiesysteem om kunnen gaan in de toekomst. Door de transitie naar een duurzamere industrie te versnellen, dragen we bij aan een klimaatvriendelijker milieu en een gezondere toekomst voor onze regio.
Vanuit het actieplan Circulaire Economie wordt ingezet op de transitie naar een circulaire economie. Een van de pijlers binnen de actieplan is de inzet op de circulaire plastics. De gemeente ondersteunt en neemt deel aan Greenwise Circular Plastics en Chemport Europe, wat belangrijke vehikels in het versterken van dit thema in onze economie. Daarnaast is de gemeente betrokken bij de totstandkoming van de programma's PlesTic Ready, S3orted en Care2Change, die - als de subsidies worden toegekend - inhoudelijke invulling geven aan de inzet op Circular Plastics. Ook op het gebied van lobby, communicatie, acquisitie en accountmanagement spant Emmen zich in voor het bevorderen van de circulaire plastics in Emmen. Ook op het gebied van maakindustrie, bouw & infra en consumptiegoederen wordt ingezet op het thema. Op velerlei wijzen, zoals het ondersteunen van het Rensenlab, een monitor circulaire economie, een textielhub, een circulair ambachtscentrum, ondersteuning voor maakbedrijven, circulaire inkoop en op andere manieren.

Op de voormalige locatie van de gaszuiveringsinstallatie werken energiebedrijven, overheden en kennisinstellingen samen aan GZI Next: een innovatieve energiehub die bijdraagt aan de verduurzaming van de regio en het Nederlandse energiesysteem. De groen gasinstallatie North Star wordt een van Europa’s meest geavanceerde groen gasinstallaties. Het project bevindt zich in de vergunningenfase. In 2023 is de milieueffectenrapportage afgerond, en in 2024 zijn de voorbereidingen voor de omgevingsvergunning gestart. Door verschillende oorzaken is de vergunningsprocedure vertraagd. De voortgang en bijbehorende rapporten zijn gedeeld met de omgeving via overleggen en bijeenkomsten, waaronder een MKB-informatiesessie in Emmen in oktober 2024.
Met het waterstofproject EMMHY op de locatie wil Shell, samen met partners, een waterstoftestcentrum bouwen om onderzoek te doen naar nieuwe technologie op het gebied van duurzame energie.  Het afgelopen jaar is de keuze gemaakt om EMMHY te ontwikkelen tot een open onderzoek- en ontwikkellocatie voor waterstofontwikkeling in de toekomst, waarbij het geteste geproduceerde waterstof beschikbaar gesteld wordt aan afnemers. Het afgelopen jaar is een belangrijke mijlpaal bereikt doordat de milieuvergunning voor het waterstofproject is verleend. Voor het ontwikkelen van een open proeflocatie is veel energie gestoken in het zoeken van een partner. Onlangs is bekend geworden dat er een partij is gevonden in GroenvermogenNL dat samen met Shell de ontwikkeling van een open innovatiecentrum voor electrolysers op deze locatie gaat onderzoeken. 

Wat in 2024 extra opviel is de interesse bij ondernemers voor het onderwerp AI (Artificiële Intelligentie). AI is de laatste jaren in opkomst geweest en heeft in 2024 zijn blijvende intrede gemaakt in het breder bedrijfsleven. De komende jaren zullen we nog veel meer impact zien van AI in onze samenleving. Zowel op het gebied van personeel als innovatie en efficiëntie. De uitdagingen voor ons als gemeente zitten vooral in het goed op de hoogte blijven van deze impact en snappen wat ondernemers drijft om gebruik te maken van AI.

AI gemaakt in landen als Amerika en China zijn op dit moment veel gebruikte en daardoor invloedrijke AI binnen onze samenleving. Denk aan ChatGPT van het Amerikaanse OpenAI of het Chinese Deepseek. Juist omdat er nog geen gelijkwaardig en veel gebruikt Europees alternatief is, maakt dat deze ontwikkeling niet alleen een technologische en maatschappelijke, maar ook een politieke dimensie met zich meebrengt waar ook vanuit Europees perspectief over nagedacht wordt. Bijvoorbeeld dankzij de Europese AI strategie waar wordt geopperd om precies deze Europese alternatieven te ontwikkelen die mensgericht en betrouwbaar zijn. Vanuit deze gedachte is de gemeente Emmen in 2024 aangesloten bij Living in EU. Een Europees initiatief voor lokale en regionale bestuurders die erin geloven dat technologie een positieve bijdrage kan leveren aan een fijne leefbare stad, dorp of regio. Dit alles in lijn met Europese waarden en gericht op samenwerking binnen Europa.

Een van de belangrijkste economische ontwikkelingen voor de toekomst en brede welvaart van de regio is de Greenwise Campus. Greenwise Campus is het regionale netwerk voor kennisontwikkeling, innovatie en ondernemerschap in de regio. Hier werken bedrijven, onderwijs- en kennisinstellingen en overheden samen aan slimme en groene oplossingen voor maatschappelijke en technologische uitdagingen. Zoals het vergroenen van de chemie, nieuwe energiebronnen voor de industrie, oplossingen voor het personeelstekort of toepassing van hightech materialen in de maakindustrie. In 2024 heeft stichting Greenwise Campus grote stappen gezet richting de realisatie van het Greenwise Campus innovatiecentrum. Stichting Greenwise Campus heeft een Europese subsidie vanuit het Just Transition Fund (JTF) toegekend gekregen en architecten zijn aan de slag gegaan met een ontwerp voor de nieuw- en verbouw van de voormalige busremise tot innovatiecentrum.
Emmen zet in op het verstevigen van haar positie als regiokern, door actief in te zetten op groei van het aantal inwoners en een evenwichtige bevolkingsopbouw. Jongeren, waaronder internationale studenten zijn de toekomst van onze grensregio. Hoger onderwijs is een belangrijke voorziening om jongeren aan te trekken en te behouden voor de regio. Samen met de onderwijs- en kennisinstellingen in onze regio zet Emmen in op een stad waar het voor jongeren goed studeren, wonen en werken is. In dit kader ontwikkelt de gemeente Emmen samen met stichting Greenwise Campus en stakeholders in het gebied een aantrekkelijke, uitnodigende, duurzame en goed bereikbare campus met goede vestigingsmogelijkheden en faciliteiten voor instellingen in MBO, HBO, WO, zorginstellingen en bedrijven. Een campus waar onderwijs, kennisinstellingen, bedrijven en (zorg)organisaties elkaar ontmoeten, samenwerken, samen onderzoeken, ontwikkelen en innoveren om de strategische positie en vestigingsklimaat van Emmen te versterken.
Naast onze bijdrage aan het netwerk Greenwise Campus en de inhoudelijke programmalijnen hebben we in 2024 samen met diverse stakeholders gewerkt aan de ontwikkeling van de campus in Emmen o.a.:

• Het opstellen van een integraal ontwikkelperspectief voor de campus in Emmen;
• Een lobbystrategie gericht op het verkrijgen van middelen van de provincie, het Rijk en de Europese Unie voor de gezamenlijke beroepsonderwijscampus van NHL Stenden en DCTerra;
• Een samenwerkingsovereenkomst gericht op de realisatie van een beroepsonderwijscampus tussen NHL Stenden, DCTerra en gemeente.
• Ook is in 2024 door NHL Stenden, Drenthe College en gemeente Emmen gewerkt aan de plannen voor de realisatie van de beroepsonderwijscampus.

De integrale gebiedsontwikkeling van businesspark Meerdijk, in combinatie met nieuwbouw van Carmel College, een nieuwe (top)sporthal, commerciële functies en de stadionontwikkeling van FC Emmen tot een Sport- en Beweegcampus Emmen draagt bij aan het gemeentelijk beleid uit de Strategienota en is van toegevoegde waarde voor zowel de gemeente Emmen, als voor de provincie Drenthe. De eerste fase van verkenning, onderzoek en voorbereiding is medio 2024 afgerond en heeft geleid tot een integrale businesscase op hoofdlijnen. Eind september 2024 is vervolgens door de raad besloten om de programmatische mogelijkheden op de Meerdijk uit te breiden en de openbare verkoopprocedure voor de Sport- en Beweegcampus, bedoeld voor de selectie van een ontwikkelpartner, op te starten. Meer helderheid over de haalbaarheid wordt in de loop van 2025 verwacht na afronding van deze procedure. Na verdere uitwerking  is er, bij positieve besluitvorming, krediet nodig voor diverse gemeentelijke investeringen in deze ontwikkeling. De omvang hiervan is op dit moment nog niet goed te bepalen, maar heeft met name betrekking op sportvoorzieningen (sporthal), onderwijshuisvesting, infrastructuur en inrichting openbaar gebied. Dan zal ook bekeken moeten worden hoe deze gemeentelijke investeringen en bijdragen (deels) gedekt kunnen worden (bijvoorbeeld uit middelen vervanging sporthal Angelslo - IHP Binnensport, middelen IHP Onderwijs).

Vanuit het programma Emmen Centrum wordt gewerkt aan een gastvrij, levendig en toekomstgericht centrum van Emmen van hoge kwaliteit, waar het goed wonen, werken en recreëren is. In 2024 is gewerkt aan grote ontwikkelingen zoals de gebiedsontwikkeling tussen Markt en Weiert. Grote stap in dit proces was het verwerven van het Paviljoen voor de huisvesting van Facet. Daarnaast is gewerkt aan het opstellen van een integrale gebiedsvisie Weerdingerstraat en omgeving (van Hondsrugweg tot en met Wolfsbergenweg), inclusief stationsgebied. Ook hebben we in 2024 gewerkt aan de horecanota en de visie op de warenmarkt. De horecanota is begin 2025 in de raad vastgesteld. De visie op de warenmarkt wordt in 2025 ter vaststelling aangeboden aan de raad. Ook is in 2024 een onderzoek uitgevoerd naar de herijking van de winkeltijdenverordening waarvan de resultaten in 2025 zullen worden besproken.

De eerste maanden van 2024 stonden in het teken van de voorbereidingen van Koningsdag. Ook zijn in die periode extra onderhoudswerkzaamheden in het park uitgevoerd en is er een nieuw speeltoestel geplaatst. Na Koningsdag is het project ‘Herinrichting Openbare Ruimte Rensenpark’ opgestart. Dit project is gericht op het ontwikkelen van het centrale deel van het park (onder andere de savanne, het olifanteneiland, de paden, het meubilair en de infrastructuur). De bouw van het (nieuwe) Biochron is in 2024 deels uitgevoerd, daarna is de bouw stilgelegd vanwege vochtproblemen. Die periode is benut om, samen met de aannemer, een oplossing te vinden voor de problemen. Verder zijn er voorbereidingen getroffen in 2024 voor de verbouw van de villa’s in het park; De Lindenhof, Het Hospershuis en De Drommedaar. Deze villa’s liggen in het ‘Entreegebied’ waarvoor een voorlopig ontwerp is vastgesteld.

In 2024 heeft het programmateam JTF Emmen zich actief ingezet om het gebruik van de JTF-regelingen te stimuleren en de kansen voor de regio optimaal te benutten. Dit heeft ertoe geleid dat ook in dit jaar verschillende projectaanvragen zijn ingediend door partijen uit Emmen. De JTF-regelingen richten zich op de verduurzaming van bedrijven, de versterking van de sociaal-economische structuur en de (bij)scholing van (toekomstig) personeel. In totaal is inmiddels aan Emmense projecten een subsidiebedrag van circa €40 miljoen toegekend (stand per 31.12.24). Daarnaast wachten Emmense projecten ter waarde van circa € 30 miljoen momenteel op beoordeling door de deskundigencommissie. Deze bedragen zijn onderdeel van de totale JTF-subsidie van €330 miljoen, bestemd voor de regio Groningen en Emmen.

In 2024 zijn er onttrekkingen gedaan voor:

• Vervolg Regiodeal ZOD
• Ontwikkelfonds Emmen centrum
• Gebiedsontwikkeling Facet

Er is geen onttrekking geweest in 2024 voor het programma circulaire economie. Het budget was begroot voor de cofinanciering van een aantal grote subsidieprojecten, die te maken hebben gekregen met vertraging en nu voor 2025 staan begroot. Een andere verwachtte onttrekking was het voorschot voor CuRe Technology bv. Dit project heeft te maken met vertraging, waardoor deze onttrekking opschuift naar 2025.

Emmen is op Europees niveau een knooppunt (‘Urban Node’) geworden en onderdeel van het ‘Urban Mobility Framework’ (stedelijke netwerk van 100.000+ gemeenten die op het TEN-T netwerk in de Europese Unie liggen). In 2024 heeft het Rijk, in het Bestuurlijk Overleg Leefomgeving, de toezegging gedaan dat Emmen onderdeel wordt van het Stedelijk Netwerk Nederland. Dit moet nog verder geformaliseerd worden. Doordat Emmen onderdeel is geworden van het Stedelijk Netwerk Nederland zal dat onze centrum- en regiofunctie bestendigen en versterken. Bovendien betekent het dat Emmen daarmee meer steun van het Rijk kan verwachten op het gebied van woningbouw, bereikbaarheid en mobiliteit.
De afgelopen twee jaar is door Rijk en regio constructief samengewerkt aan het MIRT-onderzoek Nedersaksenlijn. Uitkomst is dat nut en noodzaak van de Nedersaksenlijn duidelijk zijn aangetoond. Een uitgebreidere beschrijving staat in programma 7.

In 2024 zijn er Europese verkiezingen geweest en is er een nieuwe Europese Commissie geïnstalleerd. Deze nieuwe Europese Commissie volgt een andere koers, gericht op onder andere het versterken van een concurrerende en circulaire economie, waarbij de groene en digitale transitie hand in hand gaan. Innovatie en technologie spelen hierin een sleutelrol, en de Clean Industrial Deal geeft enorme uitdagingen, maar ook kansen voor ons als regio om ons te positioneren als voorloper in duurzame industrie en productieprocessen. We zoeken in onze EU strategie aansluiting bij deze nieuwe Europese koers. Bovendien ligt er een grote druk om het Meerjarig Financieel Kader 2028 – 2034 en het daaraan verbonden cohesiebeleid fors te hervormen. Een mogelijk model zou een ‘single plan’ voor elke lidstaat kunnen zijn . Dit betekent concreet dat het aantal Europese programma’s waarschijnlijk wordt verminderd. De gemeenten moeten immers het merendeel van de wet- en regelgeving uitvoeren en spelen een cruciale rol in de implementatie van nationaal en EU beleid. We lobbyen als NG4 samen met de VNG/IPO actief om onze standpunten in te brengen. Dit betekent dat er in 2024 maar ook de komende tijd meer strategische capaciteit richting Brussel en Den Haag wordt ingezet op het Meerjarig Financieel Kader en cohesiebeleid, de uitdagingen, kansen en randvoorwaarden voor onze concurrerende industrie, en een sterke positionering en profilering in Europa en Den Haag. Daarnaast hebben we met de lobby in Den Haag resultaten behaald in een betere compensatie voor de oliewinning in Schoonebeek en Emmen als onderdeel van het stedelijk netwerk. Bovendien hebben we actief ingezet op de ontwikkeling van de Beroepscampus en Treant als innovatiemotor in de regio. In Noord-Nederlands verband ligt de prioriteit bij het Deltaplan Noordelijk Nederland en de Nedersaksenlijn.

Recreatie & Toerisme is geen doel op zich. Het is een middel om bij te dragen aan maatschappelijke vraagstukken die invloed hebben op onze brede welvaart en welzijn. Denk hierbij aan het creëren van werkgelegenheid, verzorgen van inkomsten voor ondernemers, het in stand houden van voorzieningen en het bevorderen van een aantrekkelijke woonomgeving. In 2024 is onder andere het wandelknooppuntennetwerk in de gemeente Emmen gerealiseerd. Daarnaast zijn de Van Gogh Drenthe fietsroutes onder de noemer ‘Op de fiets met Van Gogh’ in 2024 verkozen tot beste fietsroute van Europa. De desbetreffende fietsroute is evenals het wandelknooppuntennetwerk een prachtige manier om onze gemeente te ontdekken en te beleven, zowel voor onze eigen inwoners als toeristen. Tot slot is vanuit Van Gogh Drenthe, het provinciale samenwerkingsverband op het gebied van Van Gogh waarin de gemeente als projectpartner fungeert, in 2024 gewerkt aan de totstandkoming van een uitvoeringsplan voor de periode 2025-2027. Dit dient als uitwerking van het Toekomstplan Van Gogh Drenthe, een project op het snijvlak van recreatie en toerisme en cultuur (programma 8), dat hierdoor de komende jaren verder vorm krijgt mede door de inzet van de Regio Deal.

2024 stond in het teken van Koningsdag. Het was een onvergetelijk evenement met een mega uitstraling voor de stad Emmen. We kunnen terugkijken op een geslaagde dag waar vooraf veel organisatie in zat.  In 2024 zijn we gestart met de herijking van de beleidsregels evenementen. Dit moet in 2025 gereed zijn.

De noodzaak en urgentie om te vergroenen en te verduurzamen neemt alsmaar toe, wat een enorme impact heeft op de sector. In 2024 hebben we ingezet om bedrijven zoveel mogelijk te stimuleren en faciliteren in deze opgave. Hiervoor hebben we onder andere de Stimuleringsregeling Revitalisering Landbouw Emmen (SRLE) ingezet. Ook is vanuit ORTESE ondersteuning geboden aan de verkenning voor het realiseren van een Energy Hub in glastuinbouwgebied Erica.