Programma 4 Onderwijs en Jeugd

Er is gewerkt aan een strategisch partnerschap binnen het onderwijs genaamd "Samen Sterker". Van de kinderopvang, primair- en voortgezet (speciaal) onderwijs tot aan het praktijk en beroepsonderwijs zijn er bijeenkomsten georganiseerd, om gezamenlijk te bepalen wat er beter kan. Vervolgens zijn er twee werkgroepen gevormd die ieder aan een verbeterpunt gaan werken. De ene groep is bezig met de overgang van het primair onderwijs naar het voortgezet onderwijs. De bedoeling is dat de begeleiding van kinderen en hun ouders beter doorloopt in alle levensfasen als het gaat om zorg, onderwijs en arbeidsmarkt, zodat een leerling minder moeite heeft met de overgang naar de middelbare school en waar mogelijk van dezelfde personen/organisaties zorg blijft ontvangen. De tweede groep is bezig met de ontwikkeling van de school als ontmoetingsplek waar educatie, zorg en maatschappij samenkomen: "School als community". Waar een netwerk rond de leerling en het gezin gevormd wordt.

In 2024 heeft Integrated Care de nieuwe naam VoorSam&Zo gekregen. VoorSam&Zo biedt geïntegreerde en laagdrempelige ondersteuning op school voor kinderen en in gezinnen. Vaste gezichten in de school zijn de vraagbaak voor ouders, kinderen en leerkrachten als het gaat over opgroeien, opvoeden en onderwijs. De maatschappelijke businesscase (juli 2022) maakt inzichtelijk dat VoorSam&Zo bijdraagt aan een verminderde behoefte aan (jeugd)zorg in een later stadium.
In 2024 is de inzet op de 6 basisscholen voor de leeftijd van 4-12 jaar gecontinueerd. Ook is de pilot voor de leeftijdsgroep 0-4 jaar binnen de voorscholen gestart in de gebieden Emmermeer en Nieuw-Amsterdam. In 2024 is er een basis gelegd die in 2025 verder wordt versterkt, vanuit het nieuwe programma Hervormingsagenda Jeugd. Uiterlijk in 2025 zijn de meest recente resultaten VoorSam&Zo 0-4 jaar en 4-12 jaar bekend.

2024 was het laatste jaar waarin OKCE de subsidies voor de voorschoolse educatie heeft verleend. Vanaf 2025 zal de gemeente zelf deze taak uitvoeren. Met het ontbreken van deze taak heeft de stichting zichzelf opgeheven en is er gestart met het toewerken naar een nieuw samenwerkingsverband met de voorscholen.  
Daarnaast voert de GGD sinds 2024 startgesprekken met ouders waarbij het kind een Vroeg- en Voorschoolse Educatie (VVE) indicatie heeft om de toeleiding naar VVE-aanbod beter te laten verlopen. Dit is belangrijk omdat slecht 22 procent van de kinderen met VVE indicatie gebruik maakte van dit aanbod. Het bereik is door de startgesprekken enorm vergroot van 22 procent op 1 januari 2024, naar 73 procent op 1 januari 2025. Kinderen worden door het VVE aanbod rijker gestimuleerd in hun ontwikkeling w aardoor de kansengelijkheid van deze kinderen wordt vergroot en zij met zo min mogelijk achterstanden kunnen instromen binnen het primair onderwijs. Een punt van aandacht is dat veel VVE groepen verhoudingsgewijs teveel VVE kinderen hebben wat tegenstrijdig is met de methodiek, waarin wordt gepoogd dat kinderen zonder ontwikkelingsachterstanden helpend zijn voor de kinderen met VVE-indicatie.

Vanuit Kansrijke Start Emmen werken we als medische en sociale partners samen rondom de geboortezorg. Van het voorkomen van ongewenste zwangerschappen tot aan de leeftijd van 2 jaar (eerste duizend dagen van een leven) werken we steeds beter samen om (potentieel) kwetsbare gezinnen vroegtijdig daar waar nodig te ondersteunen. Zodat kinderen zo kansrijk mogelijk kunnen opgroeien. Dit is in Emmen extra belangrijk, omdat er in Emmen een relatief grote groep (potentieel) kwetsbare gezinnen is. Het percentage kinderen met een VVE-indicatie is dan ook hoog in Emmen. Hoe eerder je een kind en het gezin ondersteunt, hoe groter de ontwikkelingskansen worden.
Als gemeente hebben we daarom een actievere rol gepakt bij deze ketenaanpak (Lokale Coalitie Kansrijke Start), wat met name voor meer energie en betrokkenheid heeft gezorgd. Ook zijn er nieuwe partners aangehaakt.
Daarnaast zijn er oriënterende gesprekken gevoerd met verwante interventies en teams die met kinderen in de leeftijdsgroep 0 tot 6 jaar werken, voor meer verbinding en mogelijke samenwerking met als doel om het hulpaanbod beter bij elkaar bekend te hebben en vervolgens beter op elkaar afgestemd te krijgen.

In 2024 hebben 5 scholen (OBS Emmermeer, Sint Fransschool, OBS Angelslo, OBS de Hesselanden en PRO Emmen) rijkssubsidie voor het programma School & Omgeving (Rijke Schooldag) ontvangen. In Emmen vormen de gemeente, de deelnemende scholen, Sedna, Facet en FC Emmen Naoberschap, een coalitie.
We hebben de uitvoering van het naschoolse aanbod binnen de Rijke Schooldag verbonden aan de doorontwikkeling Brede School. Deze doorontwikkeling bevat onder andere de overname van adviezen van de kindergemeenteraad, zoals het organiseren van activiteiten op wijk- en dorpsniveau, betere bekendheid en zichtbaarheid van de activiteiten, meer activiteiten en een gevarieerder aanbod. Op die plekken waar de subsidie vanuit het Rijk ontvangen is, wordt deze werkwijze al gehanteerd.  

Door middel van gesprekken met studenten- en leerlingenraden en deelname aan het landelijke Democracy Reloading-traject, hebben we een onderzoek uitgevoerd naar een nieuwe manier van jongerenparticipatie. Uit dit onderzoek is gebleken dat de bestaande JongerenAdviesRaad niet goed aansluit bij de wensen van jongeren. Jongeren willen graag op thema meedenken en participeren wanneer het hen uitkomt op een manier die bij hen past bijvoorbeeld met swipeocratie. Ook bleek uit het onderzoek dat we meer moeten inzetten op trajecten binnen burgerschapslessen. In dat kader hebben we de eerste stappen gezet en gesprekken gevoerd met Save the Children over de methode Speaking Minds.

In 2024 hebben we het aantal kinderraden uitgebreid van 7 naar 14 in de Emmense wijken en dorpen. Bovendien heeft de kindergemeenteraad in het schooljaar 2024-2025 nieuwe kinderraadsleden inclusief (loco) kinderburgemeester gekregen. We hebben de kinderen zelf gevraagd wat ze geleerd hebben van hun deelname aan een kinderraad. Hier kwam uit dat ze meer zelfvertrouwen hebben gekregen, ze leren dat hun mening er toe doet, hoe ze kunnen overleggen met andere kinderen, hoe ze hun mening kunnen geven en hoe ze iets kunnen veranderen in hun dorp of wijk.
Voorbeelden van concrete resultaten zijn het advies inclusieve speelvoorzieningen van de kindergemeenteraad aan de hand waarvan het speelvoorzieningenbeleid is aangepast, het advies naschoolse activiteiten waarvan de input is overgenomen in de doorontwikkeling Brede School, het aanpassen van een verkeerspunt in Nieuw-Amsterdam, het schoolontbijt Emmerhout, de BloemPlantdag Angelslo, de grote rol bij de realisatie speelvoorziening in Emmer-Compascuum en het meedenken over themaroute Noordbargerbos door Bargeres.

De Angelslo Academy is in oktober 2024 met een feestelijke opening van start gegaan, na de teamvorming in mei en de opstartfase van de scholen in september. Aangezien de Academy in 2024 nog volop in ontwikkeling was en pas in oktober is begonnen met het structureel aanbieden van activiteiten, staat de eerste evaluatie gepland voor begin 2025. Er zijn uiteenlopende activiteiten georganiseerd, bijvoorbeeld vanuit de Rijke Schooldag en straatwerk. Met een groeiend aantal deelnemers van gemiddeld 250 tot 400 jongeren per week levert de Academy een belangrijke bijdrage aan kansengelijkheid en de positieve ontwikkeling van de jeugd in Angelslo.

De Arbeidsmarktregio Drenthe (AMRD) streeft ernaar dat inwoners zich beter zelfstandig kunnen redden en een beter, prettiger en gezonder leven kunnen leiden. Daarom is er een brede integrale aanpak ontwikkeld om de basisvaardigheden van praktisch opgeleide werknemers, ouders met jonge kinderen en NT1-ers (inwoners met Nederlands als moedertaal) te verbeteren.
Centrumgemeente Emmen is verantwoordelijk voor de uitvoering van de regionale opdracht, met in 2024 als doel het bereiken, enthousiasmeren en onderwijzen van NT1-ers. Samen met andere gemeenten in de arbeidsmarktregio, taalhuizen, DCTerra en Alfa College is gezorgd voor kwalitatief volwassenenonderwijs en een grote instroom van NT1-ers in het volwassenenonderwijs.
De doelen uit het regionale plan "Aanpak laaggeletterdheid Arbeidsmarktregio Drenthe 2020-2024" zijn door goede samenwerking gerealiseerd. Het bereiken van NT1-ers en de aanpak basisvaardigheden blijft een continu proces. In 2024 werd onder andere samengewerkt met taalsamenwerking Emmen Telt mee met Taal, waarbij werkgevers werden benaderd over het belang van een integrale aanpak van basisvaardigheden bij NT1-ers. Een werkgeversadviseur Basisvaardigheden en ervaringsdeskundigen speelden hierbij een belangrijke rol.

Het Doorstroompunt (voormalig Regionaal Meld- en Coördinatiepunt) voert de wettelijke opdracht van gemeenten uit om jongeren die voortijdig de school verlaten (VSV-ers) in beeld te brengen en, indien nodig, begeleiding te bieden. Ook zetten ze zich in voor jongeren in een kwetsbare positie (JIKP-ers) om te zorgen voor een soepele overstap van school naar een duurzame plek in de samenleving. Het doel van het Doorstroompunt is het behalen van een startkwalificatie en het voorkomen van maatschappelijke uitval door een passende opleiding en/of baan te vinden voor iedere jongere. Menso voert deze taak uit voor de regio Zuidoost-Drenthe.

Uit de meest recente cijfers (schooljaar 2022-2023) blijkt dat de groep VSV-ers nagenoeg gelijkgebleven is ten opzichte van het jaar ervoor, maar nog wel hoger ligt dan het landelijk gemiddelde. Veel jongeren vallen uit door persoonlijke problemen. Anderen maken een verkeerde studiekeuze. Jongeren met een hoge kans op uitval krijgen niet altijd de specifieke begeleiding die zij nodig hebben. Het is daarnaast verleidelijk voor jongeren om ongediplomeerd aan het werk te gaan. In het onderwijs is niet genoeg ruimte voor jongeren die meer werkgericht zijn. 61 procent van de VSV-ers gaat aan het werk, deze groep is enorm gegroeid ten opzichte van de 43 procent het schooljaar ervoor. In de overstap van school naar werk ontbreekt structurele begeleiding voor jongeren met een risico op afstand tot de arbeidsmarkt. De groep VSV-ers die terug naar school gaat is ten opzichte van het schooljaar ervoor gelijk gebleven (19 procent). De groep die na een jaar VSV nog altijd niet naar school gaat of werk heeft is met 20 procent afgenomen ten opzichte van de 35 procent het schooljaar ervoor. Tot slot zullen volverklaringen in het (voortgezet) speciaal onderwijs en de lange wachtlijsten in de (jeugd)zorg waarschijnlijk kunnen leiden tot schooluitval. De cijfers voor schooljaar 2023-2024 volgen in april 2025.

In 2024 constateerden we een toenemende krapte in de bezetting en onderwijshuisvesting binnen de Internationale Schakelklas(ISK)-Onderwijs. Met de doorlopende instroom van Oekraïense ontheemden binnen de Gemeentelijke Opvang Oekraïne en de realisatie van 50 opvangplekken voor alleenstaande minderjarige vluchtelingen (AMV), de opgave vanuit de Spreidingswet, is het realiseren van voldoende ISK-onderwijs een uitdaging. Met het Centraal Orgaan opvang Asielzoekers (COA) is bij de realisatie van de AMV-opvang overeengekomen, dat het COA voor zo lang als nodig, onderwijs op locatie waarborgt. Met de inzet van Learn Forward heeft het COA, het onderwijsvraagstuk voor drie dagdelen in de week op de AMV-opvang ingericht en bekostigd. Daarnaast biedt het COA een aanvullend dagprogramma aan over onder andere participatie, wonen en leven in Nederland, emotionele ontwikkeling.
In november 2024 heeft er een bestuurlijk overleg plaatsgevonden tussen de gemeente, de ISK-Coördinator en de VO-schoolbesturen. Inzet was om gezamenlijk na te gaan waar mogelijkheden liggen om het ISK onderwijs uit te breiden. Met als resultaat dat eind 2024 het Drenthe College heeft toegezegd dat er een extra ISK-tussenklas kan worden gerealiseerd. De extra ISK-tussenklas zal in februari 2025 starten met 15 leerlingen waar voor drie dagen volledig onderwijs wordt aangeboden.

Er is een minder grote toestroom van leerlingen geweest die gebruik moesten maken van leerlingenvervoer dan verwacht. Het werken met het project ''De reiskoffer'' waarin leerlingen leren om zelfstandig te reizen met het openbaar vervoer of fiets en het werken met de nieuwe opstapplaatsen voor leerlingen van het ECA (Expertise Centrum Anderstaligen) zijn succesvol geweest. Deze initiatieven hebben geleid tot het vergroten van de zelfstandigheid van de kinderen. Daarnaast wordt sinds dit schooljaar gewerkt met een nieuw aanvraagformulier leerlingenvervoer, waarbij specifieker wordt gestuurd op eigen mogelijkheden van ouders.

Ver- en nieuwbouw van onderwijsvoorzieningen voor het primair en voortgezet onderwijs in de gemeente, gebeurt op basis van Verordening Huisvesting Onderwijs en het Integraal Huisvestingsplan (IHP). Het IHP is in 2021, in samenspraak met de schoolbesturen vastgesteld voor de periode 2022 – 2029 op basis van een technisch onderzoeksrapport naar de bouwkundige staat van schoolgebouwen. Jaarlijks wordt een Jaarprogramma Voorzieningen Onderwijs en IHP Primair en Voortgezet Onderwijs opgesteld. Het onderzoeksrapport dateert van 2009. Er is behoefte aan een actueel onderzoek, mede gezien de onderwijskundige ontwikkelingen (het huidige inhoudelijke perspectief op wat goed onderwijs is) en de behoefte aan gezonde, duurzame en inclusieve schoolgebouwen. Inclusieve, gezonde en duurzame schoolgebouwen dragen onder andere bij aan kansengelijkheid. In 2025 worden daarom de voorbereidingen getroffen voor het uitzetten van een nieuw onderzoek om te kijken of eventuele aanpassingen aan het IHP nodig zijn. Tevens dient dit onderzoek voor een nieuw IHP na 2029.  
In de wijk Bargeres is het nieuwe schoolgebouw van het project SOED (Samen Onder Eén Dak) opgeleverd. Hier hebben drie scholen: OBS Bargeres, Expertise Centrum Anderstaligen en SO Tine Marcusschool (samen met “De Taaltrein”) zich gevestigd. In Klazienaveen is gestart met de vervangende nieuwbouw KC Klazienaveen voor twee basisscholen: CBS De Kap en RKBS Pastoor Middelkoop, inclusief één voorschool. Daarnaast zijn de voorbereidingen voor de vervangende nieuwbouw SO Thrianta in de wijk Bargeres gestart.