Programma 6 Inkomensondersteuning

In 2024 hebben we stappen gezet in de inrichting van het werken in de opgaven Goed Voelen, Ontwikkelen en Rondkomen. De eerste stappen zijn gezet om te komen tot doe-agenda’s en is er met verschillende partners gewerkt aan het versterken van strategisch partnerschap.

Er is ingezet op meer maatwerk, preventie en het versterken van de samenwerking met partners. Zo is inkomensbeheer bijvoorbeeld ondergebracht bij lokale partijen. Hierdoor hebben onze inwoners keuzevrijheid en kunnen zij gebruikmaken van ondersteuning uit de regio.

In 2024 hebben we extra ingezet op loonkostensubsidie (LKS). Het aantal verstrekte loonkostensubsidies is sneller gestegen dan verwacht: in totaal een toename van 80. Dit betekent dat we meer inwoners met een arbeidsbeperking hebben ondersteund bij het vinden en het behouden van werk dan we vooraf hadden ingeschat.

In 2024 is de werkpremie ingevoerd om werken lonend te maken. Voor inwoners met een bijstandsuitkering kan het ontmoedigend zijn om in deeltijd te werken, omdat bijverdiensten vaak volledig werden gekort op de uitkering. De werkpremie moet werken lonend maken voor inwoners met een uitkering die (nog) geen voldoende voorspelbaar inkomen hebben om de uitkering te stoppen. Hiermee loopt de gemeente vooruit op landelijke wetgeving.

Op 9 november 2023 is er een amendement aangenomen om het instrument vroegsignalering uit te breiden en hier extra op in te zetten. Allereerst is er ingezet op een evaluatie. In 2025 leidt dit, in samenwerking met het financieel netwerk, tot verbetering en uitbreiding van het instrument. Voor het jaar 2024 zijn er 51 meer inwoners, ten opzichte van 2023, ondersteund met schuldhulpverlening. Onze extra inzet op vroegsignalering heeft erin geresulteerd dat we meer inwoners waaronder zelfstandig ondernemers eerder en actief hebben benaderd voor ondersteuning.

Op het gebied van financiële problematiek bij jongeren zijn er zorgen over het achteraf betalen en de invloed van social media rondom beleggen en/of cryptovaluta. Daarnaast wordt er bij deze doelgroep in de vroegsignalering voornamelijk een achterstand gezien in het betalen van de zorgverzekering. In 2024 is gekeken wat er verbeterd moet worden in de hulpverlening aan jongeren (18 jaar en ouder) met schulden. Zo is gebleken dat er meer ingezet moet worden op het bereiken van jongeren, gebiedsgericht werken en monitoring. In 2025 wordt hier in samenwerking met het financiële netwerk invulling aan gegeven.

Onze minimaregelingen (stimulerings- en participatieregeling) helpen inwoners om mee te kunnen doen aan de samenleving, bevorderen kansengelijkheid en dragen bij aan het verminderen van de impact van armoede en schulden. In 2024 is de inkomensgrens om in aanmerking te komen voor deze regelingen formeel verhoogd van 110% naar 120% wettelijk sociaal minimum. Op grond daarvan is het bedrag in de begroting voor de Doe Mee Webshop verhoogd. In de loop van 2024 is actieve communicatie opgestart richting de nieuwe doelgroep. We zien dat nog niet iedereen van de nieuwe doelgroep gebruikt maakt van de regelingen. Er wordt gewerkt aan ambtshalve toekenningen. Daarnaast is het aantal huishouden in de oorspronkelijke doelgroep tot 110% afgenomen.
Ook hebben inwoners met problematische schulden, die werken aan een oplossing, toegang gekregen tot onze minimaregelingen, zodat ook zij en hun minderjarige kinderen kunnen meedoen in de samenleving. In deze gevallen wordt gekeken naar het besteedbaar inkomen. Per januari 2024 is de verordening gewijzigd van kracht gegaan waarin deze wijzigingen zijn meegenomen. 

• In 2024 is gewerkt aan nadere regels Subsidieregeling Rondkomen, waarin de doelen en inspanningen over de opgave Rondkomen van ‘Erbij horen en meedoen in Emmen!’ worden opgenomen. De verwachting is dat de subsidieregeling in het eerste kwartaal van 2025 wordt vastgesteld.
• In 2024 zijn de uitgaven van bijzondere bijstand gestabiliseerd. De aantallen aanvragen zijn nog iets gedaald, maar de kosten per aanvraag zijn gestegen door jaarlijkse prijsstijgingen. De kosten voor kinderopvang op grond van sociaal medische indicatie valt wat lager uit door een lager aantal aanvragen (135 in 2024 versus 156 in 2023).
• In 2024 zijn er, net als in 2023, minder aanvragen voor kwijtschelding van gemeentelijke belastingen (voornamelijk afval- en rioolheffing). Het financiële effect is €196.000 positief. Dit komt doordat de doelgroep die in aanmerking komt kleiner is geworden. Dit beeld komt overeen met andere regelingen van de gemeente.

In 2024 zijn de laatste aanvragen voor de verduurzaming van gebouwen van maatschappelijke organisaties vrijwel allemaal afgewikkeld. Er blijft een positief resultaat van € 125.000 over ten gunste van het resultaat.

In 2024 hebben we € 1,1 miljoen aan energietoeslag verstrekt aan inwoners. Het resterende budget is met het vaststellen van de Berap-II 2024 teruggestort in de algemene reserves.

Er is in 2024 een verkenning geweest naar participatietrajecten voor nieuwkomers die nog geen status hebben. In samenwerking met Menso is een plan van aanpak opgesteld om deze groep nieuwkomers begeleiding te bieden richting de arbeidsmarkt. Het voornemen is om hier in 2025 een volgende stap in te maken.

In de voorgaande jaren is het aantal uitkeringen in Emmen gedaald. We begroten behoedzaam en budgettair neutraal als het gaat om de BUIG. Zo was voor 2024 een stijging begroot van het aantal uitkeringen op grond van de Participatiewet met 40, maar heeft zich dat in de werkelijkheid beperkt tot een toename van 10. Onze inzet heeft geresulteerd in een kleiner aandeel uitkeringen ten opzicht van landelijk en dat resulteerde in een volumebijstelling in de meicirculaire 2024. Het netto effect was € 1,1 miljoen minder BUIG budget. Daarnaast is in de septembercirculaire aan verhoogde inkomst BUIG-budget van € 3,75 miljoen toegekend in verband met de prijsstijging per uitkering. Dit extra budget is echter niet geheel doorgegeven naar de uitvoering. Er is ruim € 2,35 miljoen achtergebleven in de algemene middelen. Gevolg hiervan is dat er in de budgetten BUIG een nadeel is ontstaan.

Er is in 2024 meer ingezet op loonkostensubsidies. Dit heeft tot gevolg dat 50 meer inwoners zijn ondersteund richting werk door middel van het verstrekken van een loonkostensubsidie dan verwacht (inclusief Baan Afspraak Banen). De uitgaven voor loonkostensubsidies zijn hierdoor hoger dan begroot, maar dit heeft een positieve werking op het aantal verstrekte uitkeringen. Daarbij is een voorziening loonkostensubsidies voordeliger voor de gemeente dan een uitkering.

Als laatste zorgt een verlaging van de aflossing van verhaal op bijstand voor minder inkomsten in de BUIG. Dit is het gevolg van het kwijtschelden van vorderingen onder andere als onderdeel van een minnelijk traject (schuldregeling).